Nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

Đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đặt ra nhiều yêu cầu đổi mới, từ nội dung chương trình đến phương pháp dạy học và cách đánh giá học sinh, nhằm tạo nên một hệ thống giáo dục hiện đại, toàn diện và hội nhập. Để đáp ứng các yêu cầu này, các cơ sở đào tạo giáo viên tiểu học trên cả nước đã và đang triển khai nhiều giải pháp cải tiến nhằm xây dựng đội ngũ giáo viên chất lượng, đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục mới.

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có nhiều điểm khác biệt so với chương trình năm 2006. Chương trình được thiết kế với mục tiêu tích hợp cao hơn, giảm tải số lượng môn học, đồng thời bổ sung các môn mới như Tin học và Công nghệ, Hoạt động trải nghiệm. Hoạt động trải nghiệm được thiết kế gồm năm chủ đề chính: phát triển cá nhân, cuộc sống gia đình, đời sống nhà trường, quê hương đất nước, và nghề nghiệp. Những chủ đề này giúp học sinh phát triển năng lực toàn diện, từ kĩ năng mềm đến khả năng thích nghi với thực tế cuộc sống. Ngoài ra, phương pháp dạy học được đổi mới theo hướng tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, khuyến khích các em tham gia học tập chủ động và phát triển khả năng tự học. Việc đánh giá học sinh cũng được thực hiện theo định hướng năng lực, với các mức độ từ nhận biết, thông hiểu đến vận dụng và vận dụng cao, nhằm đảm bảo sự tiến bộ của học sinh một cách khách quan và hiệu quả.

Mặc dù có những đổi mới quan trọng, thực trạng giáo dục tiểu học hiện nay vẫn còn nhiều thách thức. Trong những năm qua, hệ thống giáo dục tiểu học đã có sự cải thiện đáng kể về quy mô và chất lượng, nhưng vẫn tồn tại một số vấn đề cần khắc phục. Một trong những hạn chế lớn là tình trạng thiếu giáo viên, đặc biệt nghiêm trọng ở các tỉnh miền núi và vùng sâu, vùng xa. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính đến năm học 2022-2023, cả nước thiếu hơn 118.253 giáo viên, trong đó giáo viên tiểu học thiếu hụt chiếm phần lớn. Tình trạng này dẫn đến khó khăn trong việc triển khai chương trình học hai buổi/ngày theo yêu cầu của chương trình mới. Tại Thanh Hóa, tình trạng này càng nghiêm trọng hơn khi tỉnh đang thiếu 3.380 giáo viên tiểu học, gây ảnh hưởng lớn đến việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Ngoài ra, cơ sở vật chất tại đây cũng chưa đáp ứng đủ yêu cầu, với nhiều trường học không đảm bảo điều kiện giảng dạy hiệu quả, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và miền núi. Những chênh lệch về chất lượng giáo dục giữa các vùng miền cũng đặt ra thách thức lớn trong việc đảm bảo sự công bằng và đồng đều trong giáo dục.

Nhằm khắc phục các hạn chế và đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học, các cơ sở đào tạo trên cả nước đã đưa ra nhiều giải pháp cụ thể. Trước hết, việc khảo sát nhu cầu nguồn nhân lực tại các địa phương giúp xây dựng kế hoạch tuyển sinh phù hợp, đảm bảo đáp ứng đúng và đủ nhu cầu giáo viên cho khu vực. Việc tuyển sinh được chú trọng vào chất lượng đầu vào, với các yêu cầu đặc thù về phẩm chất và năng lực nghề nghiệp, nhằm tạo nền tảng tốt nhất cho công tác đào tạo sau này. Đồng thời, các cơ sở đào tạo cũng tăng cường chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm, đặc biệt trong các ngành sư phạm, để giảm bớt tình trạng thiếu giáo viên ở các địa phương.

Về chương trình đào tạo, các trường đại học và cao đẳng đã xây dựng chương trình hiện đại, cập nhật và phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Chương trình đào tạo được thiết kế theo hướng tinh giản lí thuyết, tăng cường thời lượng thực hành và rèn luyện kĩ năng nghề nghiệp cho sinh viên. Các học phần tự chọn được chú trọng, giúp sinh viên phát triển kĩ năng chuyên môn phù hợp với nhu cầu xã hội. Nhiều cơ sở thường xuyên rà soát, đánh giá và cập nhật chương trình đào tạo dựa trên ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, giảng viên và sinh viên, cũng như tham khảo chương trình đào tạo của các quốc gia có nền giáo dục tiên tiến. Điều này giúp chương trình đào tạo luôn đáp ứng được các tiêu chuẩn đầu ra và yêu cầu của xã hội.

Một yếu tố quan trọng khác trong việc nâng cao chất lượng đào tạo là đội ngũ giảng viên. Các cơ sở đào tạo khuyến khích giảng viên tự học, tự nghiên cứu để nâng cao trình độ chuyên môn, đồng thời tham gia các chương trình tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ. Chính sách thu hút và tuyển dụng giảng viên có trình độ cao cũng được đẩy mạnh, nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Các giảng viên được phân công giảng dạy đúng với năng lực chuyên môn, đảm bảo hiệu quả trong việc truyền đạt kiến thức và kĩ năng cho sinh viên.

Bên cạnh đó, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo cũng được các trường đầu tư mạnh mẽ. Hệ thống trang thiết bị hiện đại, đồng bộ và các phòng thực hành nghiệp vụ sư phạm được trang bị đầy đủ, giúp sinh viên có điều kiện tốt nhất để thực hành và rèn luyện kĩ năng. Thư viện của nhiều trường liên tục được bổ sung tài liệu, giáo trình và học liệu tham khảo, đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu của giảng viên và sinh viên. Các trường cũng chú trọng xây dựng và phát triển hệ thống trường thực hành tiểu học, tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận thực tế và rèn luyện nghiệp vụ ngay trong quá trình đào tạo.

Ngoài ra, công tác hỗ trợ sinh viên cũng được các cơ sở đào tạo đặc biệt quan tâm. Đội ngũ cố vấn học tập được nâng cao chất lượng, với chức năng cụ thể hóa vai trò hỗ trợ sinh viên trong việc học tập và định hướng nghề nghiệp. Các chính sách hỗ trợ học bổng, vay vốn, và các hoạt động đoàn thể được tổ chức thường xuyên, tạo môi trường học tập tích cực và thân thiện cho sinh viên. Nhiều trường còn tổ chức các hội nghị và hội thảo với sự tham gia của các nhà quản lí, giáo viên và nhà tuyển dụng, giúp sinh viên tiếp cận thông tin việc làm và nâng cao cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.

Những giải pháp trên đã góp phần tạo nên một môi trường đào tạo chất lượng, giúp sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học phát triển toàn diện về kiến thức, kĩ năng và phẩm chất nghề nghiệp. Đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản không chỉ đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của ngành giáo dục nước nhà. Với sự nỗ lực không ngừng, các cơ sở đào tạo trên cả nước tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Giáo dục Tiểu học, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông.

Huyền Đức

Tài liệu tham khảo

Lã Thị Tuyên (2024). Đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học tại Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, 3(21), 132-143. https://doi.org/10.55988/2588-1264/225