Những vấn đề đặt ra trong giáo dục mầm non ở khu vực nông thôn

Còn nhiều khó khăn trong giáo dục mầm non ở khu vực nông thôn

Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục mầm non nhằm phát triển toàn diện trẻ em về thể chất, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam. 10 năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó có Giáo dục mầm non đã có bước phát triển khá toàn diện, tạo nền tảng cơ bản để phát triển trong giai đoạn tiếp theo.

Giáo viên và học sinh một trường mầm non ở Hà Nội. Ảnh: Thanh Nga

Tuy nhiên, qua việc triển khai thực hiện ở các cấp, các địa phương trên phạm vi toàn quốc, Giáo dục mầm non vẫn còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, đội ngũ, mạng lưới trường lớp và đặc biệt là phía phụ huynh học sinh cũng là bài toán của ngành. Theo chia sẻ của cô Trần Thị Kim Oanh, Hiệu trưởng Trường Mầm non thôn Păng Dê, xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái, địa hình ở địa phương vô cùng khó khăn, cách trụ sở UBND xã 8km và đường đất nên mùa mưa bão đi lại rất vất vả. Trong khi đó, các hộ dân phần lớn là dân tộc Mông với nghề nghiệp làm ruộng, làm nương. “Các giáo viên đã cố gắng vận động cha mẹ học sinh đưa trẻ tới trường. Với học sinh 5 tuổi chuẩn bị vào lớp 1, phần đông phụ huynh có giải pháp gửi con tới ở nhà người thân gần trường để tiện đi học. Nhưng với trẻ 3- 4 tuổi chưa thể tự phục vụ bản thân nên rất khó gửi các con ở nhà người thân”, cô Oanh chia sẻ. Một số nơi cho biết, hiện tại phòng học, cơ sở vật chất của trường cơ bản đã được đầu tư, đáp ứng nhu cầu học tập nhưng trang thiết bị dạy học và đồ chơi ngoài trời còn thiếu vì địa phương gặp khó khăn trong công tác xã hội hóa. Nhiều gia đình không có đủ kinh phí để hỗ trợ cho con ăn học tại trường hay đóng các khoản phí như tiền điện, tiền ga, tiền nước,…

Ở huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai, khó khăn lớn nhất với các trường học chính là nhiều trẻ em không có giấy khai sinh. Nguyên nhân chính của tình trạng này là bố mẹ không có giấy tờ tùy thân và thuộc diện tảo hôn. Không có giấy khai sinh, các em bị ảnh hưởng đến quyền lợi, nhất là trong việc được hưởng các chế độ và chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Không chỉ học phí, đồ dùng, sách vở học tập, các chế độ khác như chi phí sinh hoạt, thẻ bảo hiểm y tế học sinh cũng không được hỗ trợ.

Khó khăn không chỉ từ phía học sinh, phụ huynh mà còn từ chính giáo viên. Công việc của giáo viên mầm non khá vất vả, vừa nuôi dạy, vừa chăm sóc trẻ. Mặc dù chế độ tiền lương của giáo viên mầm non đã được quan tâm nhưng vẫn còn ở mức thấp, chưa tương xứng với thời gian và công sức bỏ ra, cũng như chưa đáp ứng được nhu cầu tối thiểu của cuộc sống. Ở vùng sâu, vùng xa, thực trạng giáo viên mầm non nghỉ việc, bỏ nghề ngày càng trở thành vấn đề lớn.

Báo cáo về đổi mới, phát triển giáo dục mầm non đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thị Kim Chi đề cập đến nhiều vấn đề cần đặt ra trong giáo dục mầm non ở khu vực nông thôn. Cụ thể như mạng lưới trường, lớp chưa đáp ứng nhu cầu đi học của trẻ. Tỷ lệ huy động: trẻ nhà trẻ mới đạt 32,1%, trẻ mẫu giáo 3 - 5 tuổi mới đạt 93,1%. Hiện có khoảng gần 300.000 trẻ em mẫu giáo 3 - 4 tuổi chưa được đến trường, chủ yếu ở vùng khó khăn, vùng núi cao, vùng sông nước Đồng bằng Sông Cửu Long. Cơ sở vật chất, thiết bị chưa đáp ứng để thực hiện Chương trình giáo dục mầm non. Hiện nay tính riêng cấp học mầm non, toàn quốc còn khoảng trên 5.000 phòng học nhờ, học tạm không đảm bảo an toàn; số phòng học kiên cố mới đạt khoảng 82%; thiết bị dạy học, đồ dùng đồ chơi chưa đáp ứng yêu cầu thực hiện Chương trình giáo dục mầm non, đặc biệt là ở những vùng khó khăn, miền núi. Đội ngũ giáo viên thiếu nhiều, chất lượng chưa bảo đảm. Tình trạng thiếu giáo viên mầm non kéo dài trong nhiều năm chưa được giải quyết. Hiện nay toàn quốc còn thiếu khoảng 50.000 giáo viên mầm non. Mục tiêu “công bằng” trong phát triển giáo dục mầm non chưa bảo đảm. Khoảng cách trong đảm bảo các điều kiện giáo dục giữa các vùng miền còn khá lớn. Vẫn còn 40,9% trẻ em vùng khó khăn chưa được tiếp cận với giáo dục mầm non.

Giáo dục mầm non ở khu vực nông thôn đến năm 2030

Để thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục mầm non nói chung và giáo dục mầm non ở khu vực nông thôn nói riêng đến năm 2030, lãnh đạo Bộ GDĐT cũng chỉ ra, cần triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Thứ nhất: Thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo theo yêu cầu tại Nghị quyết 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành trung ương Đảng khoá 13; Thứ hai, đổi mới Chương trình giáo dục mầm non nhằm hiện thực hóa đường lối, quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo tinh thần Nghị quyết 29/NQ-TW của Đảng và Luật Giáo dục 2019; Thứ ba, phát triển giáo dục mầm non vùng khó khăn, khu công nghiệp, khu chế xuất và nơi tập trung đông dân cư; Thứ tư, hỗ trợ cơ sở giáo dục mầm non để giáo dục hòa nhập cho trẻ yếu thế, trẻ có nhu cầu đặc biệt; Thứ năm, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách phát triển giáo dục mầm non; sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách đầu tư và việc huy động, kết nối nguồn lực xã hội để phát triển giáo dục mầm non; đặc biệt quan tâm chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên; ưu tiên ngân sách chi cho phát triển giáo dục mầm non; Thứ sáu, đầu tư, bổ sung các điều kiện bảo đảm để thực hiện mục tiêu “chất lượng, công bằng, hòa nhập”; Thứ bảy, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các cấp, các ngành, gia đình và cộng đồng về chủ trương, mục đích, ý nghĩa của việc phát triển giáo dục mầm non; Thứ tám, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các địa phương; phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong việc phát triển giáo dục mầm non.

Thanh Nga

Tài liệu tham khảo:

https://giaoduc.net.vn/nhieu-tre-khong-co-giay-khai-sinh-lo-ngai-thach-thuc-khi-pho-cap-gdmn-3-5-tuoi-post243862.gd

https://moet.gov.vn/giaoducquocdan/giao-duc-mam-non/Pages/Default.aspx?ItemID=9246