Vấn đề giáo dục kỹ năng sống trong trường phổ thông

Chính vì vậy, bài học ở nhiều môn học như Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên và Xã hội, Giáo dục công dân… đã được tích hợp kỹ năng sống khá phong phú. Ngoài ra, học sinh có thêm mỗi tuần 3 tiết Hoạt động trải nghiệm đã giúp các em có thêm nhiều kiến thức, kỹ năng cần thiết trong cuộc sống.

Chú trọng nhiều đến dạy kỹ năng sống cho học sinh

Trong Chương trình giáo dục phổ thông mới ban hành theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDDT, nội dung giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống tiếp tục được chú trọng trong các môn học. Cụ thể, trong Chương trình môn Giáo dục công dân đã bổ sung nội dung giáo dục những kỹ năng sống với những kỹ năng cần thiết với học sinh (phòng tránh xâm hại; phòng chống bạo lực gia đình; phòng chống bạo lực học đường; ứng phó với tình huống nguy hiểm; thích ứng với thay đổi); thay thế những kiến thức kinh tế chính trị hàn lâm bằng kiến thức thiết thực với học sinh như: Hoạt động tiêu dùng (tiết kiệm; quản lý tiền; tiêu dùng thông minh…).

Học sinh Trường Mầm non Thành Công được hướng dẫn không nhận quà, không đi theo người lạ và cách xử lý khi bị bắt cóc. Ảnh: Nhà trường cung cấp

Hoạt động trải nghiệm là một trong những môn học mới xuất hiện trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nội dung cơ bản của chương trình Hoạt động trải nghiệm xoay quanh các mối quan hệ giữa cá nhân học sinh với bản thân; giữa học sinh với người khác, cộng đồng và xã hội; giữa học sinh với môi trường; giữa học sinh với nghề nghiệp. Nội dung này được triển khai qua 4 nhóm hoạt động chính: Hoạt động phát triển cá nhân; Hoạt động lao động; Hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng; Hoạt động hướng nghiệp. Bộ GDĐT cũng chỉ đạo xây dựng và đưa vào sử dụng trong nhà trường nhiều bộ tài liệu về giáo dục kỹ năng sống; tổ chức lớp tập huấn về hoạt động giáo dục kỹ năng sống bằng nhiều hình thức cho giáo viên và học sinh để tuyên truyền, phổ biến nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường. 

Lãnh đạo Trường Mẫu giáo số 10, quận Ba Đình, Hà Nội chia sẻ: Đối với hoạt động dạy học, trường Mẫu giáo số 10 đã xây dựng những nội dung giáo dục về kỹ năng cho trẻ lao động tự phục vụ, giao tiếp xã hội, ứng xử văn minh nơi công cộng và bảo vệ sức khoẻ bản thân. Nhà trường đã xây dựng những nội dung giáo dục về kỹ năng cho trẻ lao động tự phục vụ, giao tiếp xã hội, ứng xử văn minh nơi công cộng và bảo vệ sức khoẻ bản thân. Ngoài ra, chương trình còn có các hoạt động cho trẻ vui chơi trải nghiệm lồng ghép giáo dục những kỹ năng rất cần thiết như: Kỹ năng ứng xử khi bị lạc, khi đi bơi, thoát hiểm khỏi đám cháy… Phòng GDĐT quận Ba Đình cũng thường xuyên tổ chức các buổi chuyên đề để phát triển Chương trình giáo dục nhà trường, lồng ghép giáo dục lễ giáo, kỹ năng sống cho trẻ mầm non trong tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục cho giáo viên.

Cô Vũ Thị Kim Loan, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đoàn Kết, quận Hà Đông, Hà Nội chia sẻ: "Nhà trường luôn triển khai dạy lồng ghép phòng tránh bắt cóc trẻ em trong các hoạt động dưới cờ đầu tuần cũng như trong các tiết học. Ngoài ra, từng tuần nhà trường sẽ có từng chủ đề trao đổi với học sinh như về tai nạn thương tích, bạo lực học đường, an toàn giao thông, pháp luật Việt Nam, An ninh mạng”.

Trường THPT Chiến Thắng, huyện Củ Chi, TP.HCM cũng cho biết: “Không chỉ dừng lại việc học kiến thức, việc đưa các lớp học về giáo dục kỹ năng sống sẽ giúp học sinh tiến bộ hơn trong học tập cũng như phát triển tư duy nhạy bén. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp các em nhận thức được bản thân mình cũng như biết cách giao tiếp với gia đình, bạn bè và xã hội. Nhà trường không chỉ giảng dạy chương trình đào tạo THPT theo quy định của Bộ GDĐT mà còn bổ sung cho học sinh những kỹ năng mềm, kỹ năng sống quan trọng. Nhà trường chú trọng nhân cách và sự trưởng thành của học sinh qua quá trình thực hành và rèn luyện. Nuôi dưỡng tâm lý cũng là điều cần thiết các em trở thành một người biết yêu thương và chững chạc”.

Cần thực hiện tốt phương châm “toàn dân chăm lo cho sự nghiệp giáo dục”

Nhận xét về việc dạy kỹ năng sống cho học sinh hiện nay, PGS.TS Phạm Hương Trà, Trưởng khoa Xã hội học và Phát triển (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho rằng: Việc trang bị các kỹ năng mềm trong đó có kỹ năng sinh tồn, kỹ năng thoát hiểm, kỹ năng tự bảo vệ bản thân... đối với trẻ dưới 15 tuổi là vô cùng cần thiết. Hiện nay, nhiều trường học cũng có lồng ghép các nội dung này trong các hoạt động nhưng chủ yếu là ở các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động trải nghiệm hoặc tự các gia đình bổ sung những kiến thức, bồi đắp các kỹ năng này cho con của mình vào giai đoạn các con được nghỉ học (thường là các khóa học tổ chức vào mùa hè). Nhưng việc để trẻ có thể ghi nhớ những gì đã được dạy và xử lý được tình huống nếu xảy ra với bản thân mình thì việc trang bị các kiến thức này cần được diễn ra thường xuyên hơn, được nhắc lại đều đặn hơn. Sự kết hợp của phụ huynh và nhà trường trong việc trang bị cho con những kỹ năng sống cần được kết hợp nhuần nhuyễn và hiệu quả”.

Theo chia sẻ từ Nghệ An, hiện có 152 đơn vị hoạt động giáo dục kỹ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa được Sở GDĐT cấp giấy phép. Nội dung hoạt động thuộc 5 nhóm chính: Chương trình kỹ năng sống, toán tư duy, khoa học kỹ thuật, nghệ thuật, rèn luyện kỹ năng học các môn văn hóa. Ông Nguyễn Trọng Hoàn - Chánh Văn phòng Sở GDĐT Nghệ An thông tin, việc dạy học kỹ năng sống trong nhà trường được hướng dẫn tại nhiều văn bản như: Nghị định 24 của Chính phủ, Thông tư 04 của Bộ GDĐT. Trong Chương trình GDPT mới 2018, nội dung giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cũng được chú trọng, giúp học sinh phát triển toàn diện. Tuy nhiên, liên quan đến việc dạy kỹ năng sống trong trường học có một số bất cập. Việc quản lý hoạt động trong các trung tâm và cơ sở giáo dục khó khăn cho cơ quan quản lý Nhà nước các cấp do địa bàn rộng. Cơ sở vật chất nhiều đơn vị kỹ năng sống, cơ sở giáo dục chưa thật sự phù hợp. Một số cơ sở giáo dục trong quá trình liên kết với các trung tâm kỹ năng sống tổ chức hoạt động sau giờ học chính khóa cho học sinh chưa thống nhất, thiếu đồng bộ tạo ra dư luận thiếu tích cực trong cộng đồng.

Cô Phạm Thúy Vân, Trường Tiểu học Chu Văn An, xã Gia Tân 3, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: “Có thể nói rằng chất lượng, hiệu quả của hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học hiện nay không chỉ phụ thuộc vào đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, cha mẹ học sinh ở trường tiểu học mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố chủ quan và khách quan khác như sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của các trường Tiểu học, cũng như sự phối hợp, hỗ trợ, giúp đỡ của các cấp chính quyền, các tổ chức, đoàn thể và của xã hội, của cha mẹ học sinh… Muốn làm được điều đó thiết nghĩ tất cả chúng ta phải thực hiện tốt phương châm “toàn dân chăm lo cho sự nghiệp giáo dục”.

Thanh Nga

Tài liệu tham khảo:

https://giaoducthoidai.vn/giao-duc-ky-nang-song-gat-san-huong-toi-hieu-qua-post654866.html