Vai trò của giáo dục thường xuyên trong tạo việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp

Giáo dục thường xuyên trong tạo việc làm cho hàng nghìn lao động

Theo báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, tính đến tháng 9/2024, cả nước có 1.886 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, bao gồm 399 trường cao đẳng, 429 trường trung cấp và 1.058 trung tâm giáo dục nghề nghiệp. Trong đó, số cơ sở giáo dục nghề nghiệp ngoài công lập là 684 cơ sở, chiếm 36,2%. Năm 2023, tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp năm là hơn 2,2 triệu người trong đó: trình độ cao đẳng, trung cấp là 530.000 người; trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác là trên 1,7 triệu người. Theo đánh giá, Hệ thống giáo dục nghề nghiệp đã và đang thực hiện đổi mới khá mạnh mẽ, đồng bộ phù hợp với xu hướng phát triển của giáo dục nghề nghiệp trên thế giới.

Lớp học tại Trung tâm GDNN- GDTX Quận Thanh Xuân, Hà Nội.

Nhằm tạo điều kiện tối đa cho người học, hình thức thực hiện chương trình giáo dục thường xuyên rất đa dạng, bao gồm hệ Vừa làm vừa học; Học từ xa; Tự học, tự học có hướng dẫn; Hình thức học khác theo nhu cầu của người học. Trong nội dung giảng dạy của giáo dục thường xuyên, kiến thức nằm trong loạt sách giáo khoa ở chương trình cơ bản của hệ thống giáo dục phổ thông và có một số nội dung được lọc bớt. Học giáo dục thường xuyên, giúp người học có thể tiết kiệm được chi phí học tập, được nhận bằng tốt nghiệp THPT và có cơ hội học lên cao nếu có nhu cầu. Hệ thống giáo dục thường xuyên cũng có chương trình giúp cho đối tượng theo học từng bước thoát nghèo theo hướng đa chiều. Trong đó, việc đầu tiên là xóa nghèo tri thức, tiếp đến làm giàu cho tri thức rồi họ sẽ tự xóa nghèo nhân văn cũng như thu nhập của mình. Ông Phạm Vũ Quốc Bình - phó tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp - chia sẻ các ngành, nghề có kết quả tuyển sinh tốt tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực ngành, nghề phổ biến và có nhu cầu sử dụng lao động cao trong xã hội như các lĩnh vực kỹ thuật công nghệ, công nghệ thông tin, du lịch, dịch vụ, nhà hàng, khách sạn...

Tại Hà Nội, mạng lưới giáo dục thường xuyên ở thành phố có 29 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên, 53 trường trung cấp, cao đẳng có dạy văn hóa kết hợp dạy nghề; 579 trung tâm học tập cộng đồng, 912 trung tâm tin học, ngoại ngữ và 95 trung tâm bồi dưỡng kỹ năng. Số học viên chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở là trên 1.700 học viên, học viên chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông là trên 51.000 học viên (bao gồm học viên học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên và các trường trung cấp, cao đẳng). Trung tâm GDNN-GDTX Thanh Xuân, Hà Nội cho biết, chương trình đào tạo song bằng được áp dụng đối với học sinh đã tốt nghiệp THCS tiếp tục học hệ THPT. Việc học tập cùng lúc 2 chương trình THPT và nghề đã đem lại lợi ích cho các em là được tiếp cận và học nghề phù hợp đam mê, tiết kiệm thời gian học tập, miễn phí học nghề và được hỗ trợ giới thiệu việc làm sau tốt nghiệp, có thể tiếp tục học tiếp lên CĐ, ĐH.Trung tâm có các nghề như Chế biến món ăn, Tin học văn phòng là những nghề thuộc về nhóm dịch vụ- phục vụ và nhóm Công nghệ thông tin đang có xu hướng phát triển trong tương lai, giúp học sinh sau tốt nghiệp dễ tìm việc làm và thu nhập khá, ổn định. Hằng năm, Trung tâm GDNN-GDTX Thanh Xuân phối hợp cùng một số trường trung cấp nghề cung cấp các điều kiện học tập tốt nhất về giảng viên, cơ sở vật chất, nguyên liệu thực hành, địa điểm thực tập… để tổ chức khóa học nghề chất lượng, thành công.

Tại Phú Thọ, theo chia sẻ từ Trung tâm GDNN-GDTX huyện Cẩm Khê, từ năm 2022 đến nay đã mở 5 lớp đào tạo tiếng Trung cho 175 học viên. Quá trình đào tạo, học viên được tiếp cận thực hành tại doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo, giúp học viên dễ dàng tìm việc sau khi tốt nghiệp. Năm học 2023-2024, Trung tâm đã tổ chức tuyển sinh và đào tạo được 9 lớp sơ cấp nghề cho lao động nông thôn thu hút gần 300 học viên tham gia thuộc các nghề: Chăn nuôi thú y, quản lý và phòng chống dịch hại cho cây trồng, may công nghiệp. Riêng đối với nghề may công nghiệp, các học viên ở 2 xã Tam Sơn và Phượng Vĩ đã được trực tiếp thực hành tại doanh nghiệp. Năm 2024 là năm đầu tiên Trung tâm đổi mới phương pháp đào tạo nghề cho lao động nông thôn với trình độ đào tạo dưới 3 tháng. 70 học viên đến từ 2 xã Tuy Lộc và Văn Bán thuộc diện hộ nghèo và mới thoát nghèo được đào tạo nghề trồng nấm đảm bảo khâu bao tiêu sản phẩm ổn định. Cùng với đào tạo nghề cho lao động nông thôn, năm học 2023-2024, Trung tâm đã tăng cường liên kết với các trường cao đẳng, trung cấp nghề trong và ngoài tỉnh tổ chức đào tạo 22 lớp trung cấp nghề cho 679 học viên, chiếm trên 96% số học viên khối GDTX cấp THPT tham gia học trung cấp nghề. Các ngành nghề đào tạo là thế mạnh của Trung tâm như: Chăm sóc sắc đẹp, ứng dụng công nghệ thông tin, điện công nghiệp, máy lạnh và điều hoà không khí... Nhờ chủ động đổi mới, bám sát nhu cầu của người học cũng như nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp, Trung tâm GDNN-GDTX huyện Cẩm Khê đã đóng góp tích cực vào công tác giải quyết việc làm cho người lao động, tiến tới giảm nghèo bền vững.

Anh Nguyễn Đức, cựu học viên Trung tâm GDNN-GDTX huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định cho biết: “Khi tôi đang học cuối cấp THCS, theo lực học và điều kiện gia đình, bố mẹ tôi đã định hướng cho tôi học nghề kết hợp học văn hóa. Tại đây ngoài học văn hóa bậc THPT, tôi đã được đăng ký học nghề sửa chữa ô tô. Sau khi học xong, tôi đã tìm được công việc phù hợp tại một xưởng sửa chữa ô tô trên địa bàn thành phố Nam Định. Mỗi năm cũng cho thu nhập khoảng trên 100 triệu đồng, đủ để đảm bảo cuộc sống”. 

Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục thường xuyên

Thông tin tại Hội nghị Giám đốc các Trung tâm giáo dục thường xuyên toàn quốc vừa được tổ chức sáng 6/12, ông Hoàng Đức Minh - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Thường xuyên cho biết trong 3 năm gần đây, số lượng các trung tâm ổn định về quy mô và số lượng. Đặc biệt, đối với Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên sau khi sáp nhập từ các trung tâp cấp huyện đến nay hoạt động đã từng bước đi vào ổn định.

Thực hiện các chương trình giáo dục thường xuyên, năm học 2023-2024, cả nước đã huy động được 90.508 học viên tham gia học các lớp xóa mù chữ, tăng gần 2,8 lần số học viên so với năm học trước trong đó học viên là người dân tộc thiểu số chiếm 93,73%. Năm học 2023-2024, số lượt người học tham gia các lớp chuyên đề phổ biến cập nhật kiến thức, kỹ năng và các lớp bồi dưỡng thường xuyên khác tại Trung tâm học tập cộng đồng và Trung tâm giáo dục thường xuyên, Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên là 23.677.962 lượt người học (tăng 7.266.436 lượt người học so với năm học 2022-2023). Tuy nhiên, hệ thống này vẫn có một số hạn chế cần phải được khắc phục để nâng cao hiệu quả hoạt động. Đó là, chất lượng giáo dục chưa đồng đều; cơ sở vật chất và trang thiết bị còn thiếu thốn; khả năng cập nhật và ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế; một số địa phương còn thiếu cơ chế giám sát, kiểm tra chất lượng giảng dạy và học tập hiệu quả…

Ông Hoàng Đức Minh cho rằng, chính sách phát triển trung tâm giáo dục thường xuyên thời gian tới cần tập trung vào việc tạo ra một hệ sinh thái giáo dục linh hoạt, bền vững và hiệu quả, với sự kết hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Các giải pháp chính sách phải hướng đến việc nâng cao chất lượng giáo dục, tạo điều kiện học tập cho mọi đối tượng, cũng như đảm bảo rằng các trung tâm có thể cung cấp những chương trình giáo dục - đào tạo phù hợp với nhu cầu thay đổi của xã hội cũng như thị trường lao động.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, trong đổi mới giáo dục 10 năm qua, giáo dục thường xuyên đã vượt khó, nỗ lực và làm được nhiều việc, nhưng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, sự đổi mới ở mảng giáo dục thường xuyên còn vừa phải, còn nhiều việc phải làm phía trước. Mục tiêu đặt ra là đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cho tương xứng với đổi mới của toàn ngành. Theo Bộ trưởng, trước mắt, một trong những vấn đề cần bàn là đánh giá, định vị, nhận thức lại để có thái độ, ứng xử cần có đối với giáo dục thường xuyên. Xã hội càng phát triển, đất nước càng giàu có, đời sống càng thay đổi, nhu cầu học tập kiến thức mới, kỹ năng mới để thích ứng lại càng lớn. Giáo dục thường xuyên cần có kế hoạch đổi mới về cách thức, quản trị, chính sách, đầu tư… để cung cấp nhân lực trong tương lai.

Thanh Nga

Tài liệu tham khảo:

https://giaoducthoidai.vn/phat-huy-vai-tro-cua-he-thong-giao-duc-thuong-xuyen-trong-giai-doan-moi-post711227.html