Sự tương tác của giáo viên Việt Nam và giáo viên nước ngoài trong trường quốc tế: một nghiên cứu trường hợp

Hiện nay sự phát triển mạnh mẽ của các trường quốc tế tại Việt Nam đã làm gia tăng nhu cầu giáo dục quốc tế, đặc biệt từ các gia đình có thu nhập cao. Những trường học này chủ yếu phục vụ học sinh Việt Nam, với đội ngũ giáo viên gồm cả giáo viên nước ngoài và giáo viên bản địa.

Nghiên cứu sử dụng lý thuyết vốn xã hội làm cơ sở lý thuyết để phân tích sự tương tác giữa giáo viên nước ngoài và giáo viên Việt Nam. Theo lý thuyết này, vốn xã hội được hình thành qua các mối quan hệ xã hội và các nguồn lực có thể được truy cập thông qua các mối quan hệ này. Nghiên cứu đưa ra hai yếu tố quan trọng khi xem xét vốn xã hội: số lượng và sức mạnh của các mối quan hệ. Các mối quan hệ mạnh mẽ giữa các giáo viên có thể tạo ra những cơ hội và lợi ích trong việc trao đổi thông tin và kiến thức. Tuy nhiên, trong môi trường giáo dục quốc tế tại Việt Nam, sự khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ có thể tạo ra những thách thức trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ này.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là phân tích các mạng xã hội của giáo viên tại một trường quốc tế tại thành phố Hồ Chí Minh để hiểu cách thức giáo viên nước ngoài và giáo viên Việt Nam tương tác với nhau trong việc chia sẻ và trao đổi kiến thức, từ đó kiểm tra giả thuyết về sự phân tầng trong mạng xã hội của các giáo viên. Dữ liệu được thu thập thông qua một cuộc khảo sát, trong đó các giáo viên được yêu cầu xác định mức độ phụ thuộc vào các đồng nghiệp để phát triển chuyên môn của mình. Từ đó, họ sẽ có thể xác định các nhà lãnh đạo không chính thức trong mạng xã hội của trường và so sánh mật độ mạng xã hội giữa giáo viên nước ngoài và giáo viên Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, mặc dù có sự phân biệt về văn hóa và ngôn ngữ, giáo viên Việt Nam và giáo viên nước ngoài không bị phân tầng thành các nhóm riêng biệt trong mạng xã hội của trường. Điều này cho thấy rằng sự phân tầng không chỉ phụ thuộc vào yếu tố quốc tịch mà còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố văn hóa. Mặc dù mật độ mạng xã hội giữa các giáo viên Việt Nam thấp hơn so với giáo viên nước ngoài, nhưng các giáo viên Việt Nam thường có các mối quan hệ mạnh mẽ hơn trong nhóm của mình. Điều này chỉ ra rằng họ có xu hướng tương tác và hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, nhưng ít khi kết nối với giáo viên nước ngoài.

Nguồn: Pexels.com

Kết quả phân tích thêm cho thấy các nhóm con trong mạng xã hội của giáo viên chủ yếu được phân chia theo yếu tố văn hóa. Trong khi giáo viên nước ngoài, đặc biệt là từ các nước phương Tây chủ yếu tương tác với nhau, thì giáo viên Việt Nam chủ yếu tương tác với giáo viên Philippines và các giáo viên đến từ các quốc gia Đông Nam Á. Mặc dù các nhóm con có sự tương đồng về văn hóa, nhưng sự tương tác trong mỗi nhóm cũng có sự khác biệt rõ rệt về mật độ. Các nhóm con gồm giáo viên phương Tây có mật độ mạng cao hơn (0.29) so với nhóm con gồm giáo viên châu Á (0.17), cho thấy rằng các giáo viên phương Tây có xu hướng xu hướng tương tác nhiều hơn trong mạng xã hội của mình.

Bên cạnh đó, dù không có sự phân tầng rõ rệt giữa giáo viên Việt Nam và giáo viên nước ngoài, các yếu tố văn hóa vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sự tương tác giữa các giáo viên. Điều này có thể xuất phát từ các khác biệt về nhận thức văn hóa, đặc biệt là khi các giáo viên Việt Nam cảm thấy không thoải mái khi phải đưa ra ý kiến hoặc chia sẻ kinh nghiệm với các giáo viên nước ngoài, do sự phân chia quyền lực trong mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh.

Nghiên cứu khuyến nghị rằng các nhà quản lý trường học cần tạo ra các cơ hội để xây dựng vốn xã hội giữa giáo viên nước ngoài và giáo viên Việt Nam thông qua các cộng đồng học tập chuyên môn. Điều này giúp tăng cường sự hợp tác giữa các giáo viên và còn tạo ra một môi trường khuyến khích chia sẻ kiến thức và nâng cao năng lực chuyên môn cho cảhai nhóm giáo viên. Đồng thời, các nhà quản lý cũng cần cung cấp các chương trình đào tạo chuyên môn để giúp giáo viên nâng cao năng lực văn hóa, từ đó cải thiện khả năng tương tác và hợp tác trong môi trường đa văn hóa.

Tóm lại, nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự tương tác giữa giáo viên nước ngoài và giáo viên Việt Nam trong trường quốc tế tại Việt Nam. Mặc dù có sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa, nhưng các giáo viên vẫn có thể xây dựng các mối quan hệ mạnh mẽ trong mạng xã hội của họ, cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng vốn xã hội trong môi trường học tập đa văn hóa.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Williams, R. P., & Richardson, J. (2023). Using Social Network Analysis to Compare Vietnamese and Expatriate Teachers’ Interactions within Vietnam’s Growing International Schools. Vietnam Journal of Education, 7(3), 276-287. https://doi.org/10.52296/vje.2023.302