Chiến lược học ngôn ngữ của sinh viên không chuyên: một nghiên cứu trường hợp

Hiện nay, nhiều sinh viên vẫn gặp khó khăn trong việc sử dụng tiếng Anh thành thạo dù đã học nhiều năm, đặc biệt là sinh viên không chuyên Anh. Dù hệ thống giáo dục đã có nhiều cải tiến, nhưng theo số liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2020, hơn 63% thí sinh tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT có điểm tiếng Anh dưới trung bình, phản ánh những thách thức lớn trong việc giảng dạy và học tập ngoại ngữ. Xuất phát từ thực tế này, nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định các chiến lược học ngôn ngữ phổ biến, mức độ sử dụng của từng chiến lược và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả học tập.

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng mô tả với 725 sinh viên không chuyên Anh tại Đại học Nông Lâm thànhphố Hồ Chí Minh. Công cụ thu thập dữ liệu là bảng câu hỏi SILL (Strategy Inventory for Language Learning) của Oxford (1990), gồm 50 câu hỏi chia thành 6 nhóm chiến lược chính: chiến lược ghi nhớ, chiến lược nhận thức, chiến lược bù đắp, chiến lược siêu nhận thức, chiến lược tình cảm và chiến lược xã hội. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 22.0, sử dụng các thống kê mô tả để xác định mức độ và tần suất sử dụng từng nhóm chiến lược.

Kết quả nghiên cứu cho thấy sinh viên sử dụng chiến lược học ngôn ngữ ở mức trung bình và không tận dụng đồng đều cả 6 nhóm, điều này có thể ảnh hưởng đến tiến độ học tập. Chiến lược siêu nhận thức là nhóm được sử dụng nhiều nhất, phản ánh sự chủ động của sinh viên trong việc lập kế hoạch, theo dõi tiến bộ và chú ý khi nghe tiếng Anh. Chiến lược ghi nhớ đứng thứ hai, với việc sử dụng các phương pháp như liên kết từ mới với hình ảnh, lặp lại từ nhiều lần và tạo bối cảnh để ghi nhớ từ vựng. Tuy nhiên, những kỹ thuật này chủ yếu hỗ trợ ghi nhớ từ vựng hơn là nâng cao kỹ năng giao tiếp.

Nguồn: Pixabay.com

Chiến lược tình cảm đứng thứ ba về mức độ sử dụng, cho thấy sinh viên có xu hướng tự động viên, giảm căng thẳng khi học tiếng Anh nhưng ít sử dụng cách ghi nhật ký học tập hoặc chia sẻ cảm xúc với người khác. Chiến lược nhận thức được sử dụng ở mức trung bình, với các phương pháp như luyện phát âm, đọc lướt trước khi đọc kỹ và tìm quy tắc ngữ pháp. Tuy nhiên, việc viết ghi chú, báo cáo hoặc đọc tiếng Anh vì sở thích chưa phổ biến, hạn chế sự phát triển kỹ năng viết và đọc hiểu.

Chiến lược bù đắp có mức độ sử dụng thấp hơn, sinh viên thường đoán nghĩa từ mới, dùng ngôn ngữ cơ thể khi không biết từ vựng nhưng hiếm khi dùng từ đồng nghĩa hoặc tạo từ mới khi gặp khó khăn trong giao tiếp, khiến họ gặp trở ngại khi cần diễn đạt ý tưởng. Chiến lược xã hội là nhóm ít được sử dụng nhất, sinh viên ít khi hỏi người bản ngữ để sửa lỗi hoặc nhờ giúp đỡ, có thể do thiếu cơ hội giao tiếp với người nói tiếng Anh bản địa. Tuy nhiên, họ có xu hướng tìm hiểu về văn hóa của người bản ngữ thông qua sách, phim hoặc internet, thể hiện nhận thức về tầm quan trọng của văn hóa trong việc học ngoại ngữ.

Nghiên cứu cho thấy sinh viên chưa tận dụng tối đa tất cả các chiến lược học tập, đặc biệt là chiến lược xã hội và bù đắp, điều này có thể hạn chế khả năng phát triển toàn diện các kỹ năng ngôn ngữ. Theo lý thuyết của Oxford (1990), việc kết hợp nhiều chiến lược học ngôn ngữ sẽ giúp nâng cao hiệu quả tiếp thu và sử dụng tiếng Anh. Nhằm nâng cao hiệu quả, nghiên cứu đưa ra một số đề xuất: (1) giảng viên nên thiết kế hoạt động giảng dạy khuyến khích sinh viên sử dụng đa dạng các chiến lược; (2) sinh viên cần chủ động hơn trong việc học tiếng Anh, tăng cường giao tiếp với bạn bè, sử dụng từ điển đơn ngữ thay vì song ngữ, ghi nhật ký học tập và tích cực tham gia vào các hoạt động thực hành tiếng Anh; (3) nhà trường có thể tổ chức câu lạc bộ tiếng Anh, chương trình trao đổi sinh viên hoặc các khóa học bổ trợ kỹ năng giao tiếp để tạo điều kiện cho sinh viên thực hành trong môi trường thực tế.

Như vậy, nghiên cứu cung cấp cái nhìn toàn diện về cách sinh viên không chuyên sử dụng các chiến lược học tiếng Anh, từ đó giúp cải thiện phương pháp giảng dạy và học tập. Việc sử dụng đa dạng và cân bằng các chiến lược học ngôn ngữ là chìa khóa để nâng cao năng lực học tập của sinh viên trong bối cảnh hội nhập toàn cầu.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Vo, V. V., Phan, T. L. A., & Huynh, . T. C. (2023). Language Learning Strategies Employed by Non-English Majors at Nong Lam University, Vietnam. Vietnam Journal of Education, 7(1), 1-14. https://doi.org/10.52296/vje.2023.248