Nhận thức của sinh viên về tiêu chuẩn năng lực ngoại ngữ trong giáo dục đại học tại Việt Nam

Hệ thống giáo dục Việt Nam đã thực hiện nhiều chính sách nhằm nâng cao năng lực tiếng Anh của sinh viên, trong đó có việc áp dụng CEFR-V (phiên bản Việt Nam của Khung tham chiếu chung châu Âu về ngôn ngữ) để chuẩn hóa trình độ ngoại ngữ trong giáo dục đại học. Tuy nhiên, hiệu quả triển khai CEFR-V vẫn chưa thực sự tối ưu, đặc biệt là do sinh viên còn thiếu hiểu biết về khung năng lực này và cách thức áp dụng vào việc học tập.

Nghiên cứu khảo sát 122 sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh tại một trường đại học lớn ở Việt Nam. Phương pháp thu thập dữ liệu chủ yếu là bảng câu hỏi kết hợp giữa câu hỏi đóng và mở, trong đó sử dụng thang đo Likert bốn mức để đánh giá quan điểm của sinh viên, đồng thời phân tích nội dung để diễn giải các câu trả lời mở. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS nhằm đảm bảo tính chính xác trong phân tích thống kê.

Kết quả cho thấy mức độ nhận thức của sinh viên về CEFR-V còn rất hạn chế. Cụ thể, 79,6% sinh viên không biết hoặc chỉ biết rất ít về CEFR-V, trong khi chỉ 0,8% cho rằng họ hiểu rõ khung năng lực này. Khi được yêu cầu xác định mục tiêu của CEFR-V, chỉ 6,6% sinh viên trả lời chính xác, trong khi 93,4% không nắm rõ. Đặc biệt, chỉ 20% sinh viên có thể nhận diện chính xác cấp độ B1, trong khi 59,2% không biết và 19,2% trả lời sai. Cho thấy sinh viên chưa có nhận thức rõ ràng về tiêu chuẩn năng lực mà họ cần đạt để đáp ứng yêu cầu tốt nghiệp, khiến họ gặp khó khăn trong quá trình học tập và lập kế hoạch cải thiện kỹ năng tiếng Anh.

Ngoài ra, mức độ sử dụng CEFR-V của sinh viên cũng rất thấp. Khoảng 69,4% sinh viên chưa từng sử dụng CEFR-V để đánh giá trình độ tiếng Anh của mình, trong khi chỉ 30,6% đã từng sử dụng. Trong số những sinh viên chưa từng sử dụng CEFR-V, lý do chính là họ không có đủ thông tin (38,7%), không có điều kiện hoặc cơ hội tiếp cận (24%) hoặc không thấy cần thiết phải sử dụng (24%). Đối với nhóm sinh viên từng sử dụng CEFR-V, phần lớn chỉ dùng để đánh giá trình độ cá nhân hoặc tìm hiểu yêu cầu tốt nghiệp, nhưng không thực sự áp dụng vào việc cải thiện kỹ năng ngoại ngữ. Một số sinh viên còn nhầm lẫn CEFR-V với các bài kiểm tra tiếng Anh thông thường, cho thấy sự hiểu biết chưa đầy đủ về hệ thống tiêu chuẩn này.

Nguồn: Pixabay.com

Mặc dù thiếu hiểu biết về CEFR-V, phần lớn sinh viên (78,7%) vẫn ủng hộ việc áp dụng tiêu chuẩn ngoại ngữ trong giáo dục đại học. Họ cho rằng tiêu chuẩn hóa trình độ tiếng Anh giúp nâng cao chất lượng đào tạo, tạo động lực học tập và tăng cơ hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, vẫn có 21,3% sinh viên phản đối việc áp dụng một tiêu chuẩn ngoại ngữ chung cho tất cả ngành học. Ngoài ra, một số sinh viên có điều kiện học tập hạn chế cũng gặp nhiều khó khăn trong việc đạt tiêu chuẩn ngoại ngữ, làm gia tăng khoảng cách giữa các nhóm sinh viên.

Một số ý kiến đề xuất rằng thay vì áp dụng một mức tiêu chuẩn chung, chính sách giáo dục nên điều chỉnh yêu cầu ngoại ngữ theo từng ngành học để đảm bảo tính thực tiễn. Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ sinh viên có điều kiện học tập hạn chế, giúp họ tiếp cận với các chương trình đào tạo tiếng Anh chất lượng.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, mặc dù tiêu chuẩn hóa năng lực ngoại ngữ có lợi ích trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và chuẩn bị cho sinh viên hội nhập quốc tế, việc triển khai cần linh hoạt hơn để phù hợp với thực tế. Cần tăng cường truyền thông về khung năng lực này ngay từ đầu khóa học, giúp sinh viên hiểu rõ các yêu cầu và cách sử dụng CEFR-V để tự đánh giá trình độ cũng như lập kế hoạch học tập hợp lý. Giáo viên cần hướng dẫn sinh viên áp dụng CEFR-V vào quá trình học tập thay vì chỉ coi đó là một yêu cầu để tốt nghiệp.

Như vậy, phần lớn sinh viên có thái độ tích cực đối với chính sách tiêu chuẩn hóa ngoại ngữ, sự thiếu hiểu biết về CEFR-V và sự khác biệt trong nhu cầu sử dụng tiếng Anh giữa các ngành học đặt ra nhiều thách thức đối với việc triển khai chính sách này. Do đó, cần có sự kết hợp giữa tiêu chuẩn hóa và cá nhân hóa, đồng thời tăng cường truyền thông và hỗ trợ sinh viên để đảm bảo tiêu chuẩn ngoại ngữ mang lại lợi ích thiết thực, thay vì trở thành một trở ngại trong quá trình học tập và phát triển nghề nghiệp.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Nguyen, L. D. (2023). Non-English Majors’ Perceptions of English Proficiency Standards and CEFR-V in Tertiary Education in Vietnam. Vietnam Journal of Education, 7(2), 136-145. https://doi.org/10.52296/vje.2023.281