Phát triển năng lực công nghệ thông tin trong giảng dạy trực tuyến theo mô hình TPACK

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành một yếu tố không thể thiếu, đặc biệt là trong việc giảng dạy trực tuyến. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và sự thay đổi trong phương thức học tập của học sinh đã thúc đẩy các cơ sở giáo dục trên toàn cầu phải tìm kiếm và áp dụng các phương pháp giảng dạy mới, hiệu quả hơn. Mô hình TPACK (Technological Pedagogical Content Knowledge) là mô hình xác định những kiến thức mà người dạy cần có để có thể giảng dạy hiệu quả với sự hỗ trợ của CNTT. Đây là một trong những phương pháp giúp giáo viên kết hợp hiệu quả ba yếu tố quan trọng: nội dung kiến thức, phương pháp sư phạm và công nghệ trong quá trình giảng dạy.

Nghiên cứu này tập trung vào việc phát triển năng lực CNTT trong giáo dục trực tuyến thông qua mô hình TPACK. Mô hình TPACK kết hợp ba yếu tố chính: kiến thức về nội dung (CK), kiến thức về phương pháp sư phạm (PK) và kiến thức về công nghệ (TK). Sự giao thoa giữa ba yếu tố này tạo thành một nền tảng kiến thức toàn diện, giúp giáo viên tích hợp công nghệ vào phương pháp giảng dạy và nội dung bài học một cách hiệu quả. Nghiên cứu nhấn mạnh về việc áp dụng mô hình TPACK vào giáo dục trực tuyến là một giải pháp quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh Đại dịch Covid-19, khi giáo dục trực tuyến trở thành phương thức chính để duy trì việc học. Mô hình này không chỉ giúp giáo viên phát triển năng lực sử dụng công nghệ để thiết kế các bài giảng trực tuyến hấp dẫn mà còn nâng cao khả năng tương tác và thu hút học sinh trong quá trình học.

Thông qua khảo sát đối với 510 giáo viên và sinh viên sư phạm từ các trường: Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế và Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Trị, nghiên cứu đã làm rõ mức độ nhận thức của giáo viên về sự cần thiết phải tích hợp công nghệ vào giảng dạy. Kết quả khảo sát cho thấy, hơn 90% giáo viên nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy. Tuy nhiên, nhiều giáo viên vẫn cảm thấy thiếu tự tin và thiếu kĩ năng khi sử dụng công nghệ trong giảng dạy trực tuyến. Khoảng 85% giáo viên và sinh viên sư phạm cho rằng việc phát triển năng lực CNTT trong giảng dạy trực tuyến là rất cần thiết. Điều này cho thấy sự nhận thức cao về vai trò của công nghệ trong giáo dục hiện đại.

Nguồn: Pixabay.com

Mặc dù nhận thức về sự cần thiết của CNTT trong giảng dạy là rất rõ ràng, nhưng khảo sát cũng chỉ ra rằng một số giáo viên vẫn chưa tận dụng hết tiềm năng của công nghệ do thiếu đào tạo và hỗ trợ cần thiết. Một số giáo viên vẫn chưa sử dụng hết các công cụ CNTT để cải thiện giảng dạy và quản lí lớp học. Điều này cho thấy cần phải có các chương trình đào tạo bài bản và hỗ trợ liên tục cho giáo viên để nâng cao khả năng sử dụng công nghệ trong giảng dạy trực tuyến.

Về mặt lí thuyết, mô hình TPACK cung cấp một khung lí thuyết hữu ích để giúp giáo viên phát triển toàn diện các kĩ năng cần thiết để tích hợp công nghệ vào việc giảng dạy. Tuy nhiên, nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng, việc triển khai mô hình TPACK đòi hỏi các cơ sở giáo dục phải có chiến lược rõ ràng trong việc đào tạo giáo viên và cung cấp các nguồn lực cần thiết để hỗ trợ quá trình này. Cụ thể, các cơ sở giáo dục cần xây dựng các chương trình đào tạo về TPACK không chỉ giúp giáo viên nâng cao kĩ năng CNTT mà còn phát triển khả năng kết hợp giữa phương pháp sư phạm và công nghệ. Bên cạnh đó, cần phải có các chính sách hỗ trợ giáo viên trong việc tiếp cận công nghệ, bao gồm việc cung cấp thiết bị, cơ sở hạ tầng mạng, cũng như các công cụ hỗ trợ giảng dạy trực tuyến. Việc xây dựng một hệ thống hỗ trợ hiệu quả sẽ giúp giáo viên vượt qua những khó khăn trong việc tích hợp công nghệ vào giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy và kết quả học tập của học sinh.

Tóm lại, nghiên cứu khẳng định rằng mô hình TPACK là một công cụ quan trọng giúp giáo viên phát triển năng lực CNTT trong giảng dạy trực tuyến. Việc áp dụng mô hình này không chỉ nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn giúp giáo viên đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về công nghệ trong giáo dục hiện đại. Để đảm bảo sự thành công trong việc triển khai mô hình TPACK, các cơ sở giáo dục cần tạo ra một môi trường hỗ trợ giáo viên trong việc sử dụng công nghệ và kết hợp chúng với phương pháp giảng dạy truyền thống.

Khánh Linh lược dịch

Nguồn:

Nguyen, P. L. (2024). Phan, T. C., Tran, H. V., Truong, T. D., Le, H. T., & Phan, D. M. (2024). Developing Information Technology Competence in Online Education with the TPACK Approach. Vietnam Journal of Education, 8(2), 166-176. https://doi.org/10.52296/vje.2024.361