Tác động của lớp học đảo ngược đối với năng lực hiểu biết thống kê của học sinh trung học

Thống kê ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chương trình giảng dạy trung học, nhất là khi hệ thống giáo dục hiện đại tập trung vào việc trang bị cho học sinh kỹ năng phân tích dữ liệu và tư duy logic. Dù vậy, nhiều học sinh vẫn gặp khó khăn trong việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn, dẫn đến sự hạn chế trong khả năng xử lý thông tin và đưa ra kết luận có ý nghĩa. Trước thực tế đó, lớp học đảo ngược được xem là một phương pháp giảng dạy hiệu quả, giúp học sinh phát huy tính chủ động và ứng dụng thống kê vào các tình huống thực tế.

Lớp học đảo ngược là mô hình sư phạm trong đó học sinh tiếp cận tài liệu học tập trước khi đến lớp, thông qua các video bài giảng hoặc tài liệu số hóa. Thời gian trên lớp được dành cho hoạt động thảo luận, thực hành và giải quyết các bài toán thực tế, giúp nâng cao mức độ tương tác và tăng cường khả năng hiểu sâu kiến thức. Cách tiếp cận này giúp giáo viên có thêm thời gian hướng dẫn trực tiếp, đồng thời tạo cơ hội để học sinh tự khám phá, phát triển tư duy phản biện và làm chủ kiến thức.

Nghiên cứu được thực hiện trên 89 học sinh lớp 10 tại một trường trung học phổ thông ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Hai lớp học được chia thành nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Nhóm thực nghiệm học theo mô hình lớp học đảo ngược, trong khi nhóm đối chứng tiếp tục với phương pháp giảng dạy truyền thống. Cả hai nhóm đều thực hiện bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng chương trình học để đánh giá mức độ tiến bộ về kỹ năng thống kê.

Phân tích dữ liệu cho thấy học sinh trong nhóm thực nghiệm có sự tiến bộ vượt trội so với nhóm đối chứng. Điểm trung bình của nhóm thực nghiệm tăng 9.7 điểm, trong khi nhóm đối chứng chỉ tăng 8.6 điểm. Các kỹ năng cốt lõi, bao gồm đọc hiểu biểu đồ, xác định xu hướng trung tâm, đo lường độ biến thiên và ứng dụng thống kê vào thực tế, đều có sự cải thiện rõ rệt. Đặc biệt, khả năng sử dụng số liệu để giải quyết vấn đề tăng lên đáng kể, phản ánh tính hiệu quả của phương pháp giảng dạy đổi mới. Đáng lưu ý, trước khi tham gia chương trình lớp học đảo ngược, hơn 70% học sinh gặp khó khăn trong việc hiểu và áp dụng các khái niệm thống kê. Tuy nhiên, sau quá trình học tập mới, tỷ lệ này giảm đáng kể, đồng thời số lượng học sinh đạt điểm cao trong các bài kiểm tra cuối kỳ tăng mạnh. Các hoạt động tương tác trên lớp, bao gồm thảo luận nhóm, thực hành với dữ liệu thực tế và phân tích tình huống, giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy logic, từ đó có thể vận dụng kiến thức thống kê một cách hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, để mô hình lớp học đảo ngược phát huy tối đa hiệu quả, giáo viên cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ thiết kế nội dung bài giảng, xây dựng hệ thống tài liệu hỗ trợ đến tổ chức các hoạt động giảng dạy tương tác. Một số giáo viên gặp khó khăn trong việc sản xuất video bài giảng và tích hợp công nghệ vào quá trình giảng dạy. Do đó, để triển khai phương pháp này một cách hiệu quả, cần có sự hỗ trợ từ nhà trường, bao gồm đầu tư vào công nghệ giáo dục, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm số cho giáo viên và phát triển các nền tảng học tập trực tuyến phù hợp.

Những kết quả thu được từ nghiên cứu khẳng định rằng lớp học đảo ngược là một phương pháp giảng dạy tiềm năng, giúp cải thiện đáng kể khả năng tiếp thu và ứng dụng thống kê của học sinh trung học. Việc tận dụng tối đa thời gian tương tác trên lớp không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm lý thuyết mà còn nâng cao tư duy phản biện và khả năng phân tích dữ liệu thực tế. Tuy nhiên, để mô hình này được nhân rộng, cần có sự đầu tư bài bản về hạ tầng công nghệ, tài nguyên học tập và chương trình đào tạo giáo viên. Trong tương lai, việc mở rộng ứng dụng lớp học đảo ngược sang các cấp học khác, đồng thời tích hợp các công cụ số hóa, sẽ giúp tối ưu hóa hơn nữa chất lượng giảng dạy và nâng cao hiệu quả học tập trong giáo dục toán học tại Việt Nam.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Pham, N. T., Tran, D., Nguyen, A. T. T., & Huynh, B. T. (2024). High School Students’ Statistical Literacy Changes in a Flipped Classroom Environment: A Quasi-Experimental Study. Vietnam Journal of Education, 8(2), 91–101. https://doi.org/10.52296/vje.2024.365