Quy hoạch giáo dục đặc biệt: Bảo đảm bình đẳng trong tiếp cận giáo dục

Một tiết học ngôn ngữ ký hiệu của học sinh tại Trung tâm Giáo dục – Dạy nghề người khuyết tật tỉnh Nghệ An (Nguồn: Trung tâm Giáo dục – Dạy nghề người khuyết tật tỉnh Nghệ An)

Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 403/QĐ-TTg ngày 25/2/2025 phê duyệt Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, mục tiêu tổng quát đến năm 2030 là phát triển hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trong hệ thống giáo dục quốc dân bảo đảm về số lượng, cơ cấu và chất lượng, đáp ứng yêu cầu bảo đảm cơ hội công bằng trong tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ giáo dục có chất lượng và nhu cầu học tập suốt đời đối với người khuyết tật ở tất cả các địa phương. Mục tiêu cụ thể nhằm phát triển hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó phấn đấu 100% số đơn vị cấp tỉnh có trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập. Vận hành hiệu quả hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật, trong đó 11 cơ sở đã có và thành lập mới 1 cơ sở công lập. Tầm nhìn đến năm 2050, hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập hoạt động hiệu quả, hội nhập quốc tế bảo đảm người khuyết tật có cơ hội bình đẳng trong tiếp cận giáo dục có chất lượng, hoàn thành giáo dục bắt buộc, mở ra cơ hội học tập suốt đời nhằm phát triển tối đa tiềm năng của cá nhân và có những đóng góp tích cực cho xã hội.

Tại Việt Nam, theo kết quả điều tra quốc gia về người khuyết tật năm 2016 của Tổng cục Thống kê tỉ lệ khuyết tật ở trẻ em từ 2 đến 17 tuổi là 2,79%, tương đương khoảng 700.000 trẻ em khuyết tật. Tỉ lệ trẻ em khuyết tật ở khu vực nông thôn cao hơn 1,2 lần khu vực thành thị. Trong khi đó hiện nay, hầu hết các cơ sở giáo dục chuyên biệt và trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tập trung tại thành phố, vùng đô thị. Vì vậy, Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được ban hành nhằm đảm bảo cơ hội tiếp cận giáo dục công bằng cho người khuyết tật. Trong đó, mục tiêu đến năm 2030, hoàn thiện và vận hành hiệu quả hệ thống, trong đó có 12 cơ sở giáo dục chuyên biệt công lập đối với người khuyết tật; phát triển hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập với 94 trung tâm, khuyến khích thành lập các cơ sở giáo dục chuyên biệt tư thục đối với người khuyết tật và các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tư thục. Đến năm 2050, hệ thống phát triển với 12 cơ sở giáo dục chuyên biệt công lập đối với người khuyết tật, 148 trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập; các cơ sở giáo dục chuyên biệt tư thục đối với người khuyết tật và trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tư thục đảm bảo các điều kiện hoạt động theo quy định.

Trao đổi với báo chí về việc phát triển nguồn nhân lực, Phó Vụ trưởng Vụ giáo dục phổ thông Tạ Ngọc Trí cho biết, nhân lực đối với giáo dục đặc biệt bao gồm 2 lực lượng là sinh viên tốt nghiệp tại các khoa, ngành giáo dục đặc biệt và các giáo viên trung học cơ sở được bồi dưỡng thêm chuyên môn. Trong đó, lực lượng thứ hai đang chiếm số lượng lớn hơn. Hiện nay, tại một số cơ sở giáo dục đại học, ngành giáo dục đặc biệt đã thực hiện chức năng đào tạo sinh viên, đáp ứng nhu cầu của xã hội. Do đó, Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập ra đời là tín hiệu tốt để các cơ sở giáo dục đại học dự kiến về chỉ tiêu đào tạo, đáp ứng được nhu cầu sử dụng nguồn lực.

Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Chính phủ (2025): Quyết định số 403/QĐ-TTg ngày 25/2/2025 phê duyệt Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=10332

Bộ GDĐT (2023): Hướng tới nền giáo dục hòa nhập và bình đẳng cho mọi trẻ khuyết tật.

https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=8931